Τα μυστήρια της Εκκλησίας μας
Γενικά
α. Το νόημα των Μυστηρίων
Ή ανθρώπινη φύση μετά το προπατορικό αμάρτημα «εξαγριώθηκε» και έγινε «ακανθώδης» όπως τα άγρια δέντρα. Για την «ημέρωση» της βλάστησε ή «ράβδος (= βλαστός) έκ της ρίζης Ίεσσαί και ανθός έκ της ρίζης» (Ήσ. ια', 1), ό Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός και έγινε «βλαστός» αισθητός, για να εξημερώσει με αισθητό τρόπο τους αισθητούς ανθρώπους.
Αυτό το εξημερωτικό και αναγεννητικό έργο επιτυγχάνεται με τον τρόπο πού όρισε και παρέδωσε ό Χριστό; στους Αγίους Αποστόλους και συνεχίζεται να επιτυγχάνεται και να τελείται με τα Αγια Μυστήρια, με την ιδιαίτερη για τον καθένα Ιεροτελεστία,
Έφ' όσον στη γη πού ζούμε, με το πεπερασμένο μυαλό πού έχουμε, δεν μπορούμε να ερευνήσουμε όλη την Αλήθεια και τα Μυστήρια της πίστεως μας, δεχόμαστε την αποκάλυψη τους, (όχι παραπλανητικά και παράλογα, αλλά υπέρλογα) και εξαγιαζόμαστε υπερφυσικά μέσα από φυσικά υλικά στοιχεία και άκτιστες θειες ενέργειες πού απορρέουν από τα Μυστήρια της Εκκλησίας μας.
β. Ή έννοια και ή αναγκαιότητα των Μυστηρίων
Τα θεια Μυστήρια είναι θεοσύστατες τελετές της Εκκλησίας πού μεταδίδουν στα μέλη της με αισθητά σημεία, την αόρατη καθαρτική και αγιαστική Θεία Χάρη,
Όλα τα Μυστήρια μεταδίδουν τη μία Θεία Χάρη, το καθένα με ειδική τελετή και είναι αναγκαία για τη σωτηρία μας όχι όμως όλα. Υποχρεωτικά είναι τα Μυστήρια του Βαπτίσματος, του Χρίσματος, της Θείας Ευχαριστίας και της Μετανοίας - Έξομολογήσεως. Προαιρετικά είναι, της Ίερωσύνης, του Γάμου και του Εύχελαίου.
Οί θεοσύστατες αυτές τελετές ονομάστηκαν μυστήρια για δύο λόγους. Πρώτον διότι, κατά τον Ιερό Χρυσόστομο, «έτερα ορώμεν και έτερα πιστεύομεν» δηλ. ή Θεία Χάρη πού μεταδίδουν είναι πραγματική, αλλά αόρατη. Δεύτερον, διότι δεν επιτρεπόταν να τα παρακολουθούν οι άπιστοι ή οι ειδωλολάτρες, αλλά μόνον οι πιστοί. Δε δίδονται τα αγία Μυστήρια της πίστεως σε ανθρώπους πού ζουν βίο ασεβή ή μπορεί να τα καταπατήσουν (Ματθ. ζ', 6). και φυσικά τα ανωτέρω είναι τελείως διάφορα από τα αρχαία ειδωλολατρικά μυστήρια ή από τα «μυστήρια» πού υπάρχουν σε σύγχρονες θρησκείες ή αιρέσεις.
γ. Πότε είναι έγκυρα τα Μυστήρια
Για να είναι έγκυρο και «κανονικό» ένα Μυστήριο, σύμφωνα με την Αποστολική παράδοση, είναι αναγκαία, τα έξης στοιχεία:
(1) Ό «κανονικά» χειροτονημένος τελετουργός (Ιερέας ή Επίσκοπος).
(2) Τα αισθητά σημεία, δηλ. ή ύλη του Μυστηρίου, πού ποικίλλει ανάλογα με το Μυστήριο.
(3) Ή ειδική Ιερολογία, δηλ. τα ειδικά για το καθένα λόγια.
Το πρώτο από τα επτά Μυστήρια, το Μυστήριο των Μυστηρίων πού αποτελεί και το κέντρο της όλης Λατρείας , είναι το Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, ή Θεία Λειτουργία. Το Μυστήριο αυτό, στο όποιο τελείται θυσία εξιλαστήρια και ευχαριστήρια και μας προσφέρεται τροφή «ζωής αιωνίου», το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου, αναλύθηκε προηγουμένως και γι' αυτό θα αναφερθούμε στα υπόλοιπα Μυστήρια.
α. Το νόημα των Μυστηρίων
Ή ανθρώπινη φύση μετά το προπατορικό αμάρτημα «εξαγριώθηκε» και έγινε «ακανθώδης» όπως τα άγρια δέντρα. Για την «ημέρωση» της βλάστησε ή «ράβδος (= βλαστός) έκ της ρίζης Ίεσσαί και ανθός έκ της ρίζης» (Ήσ. ια', 1), ό Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός και έγινε «βλαστός» αισθητός, για να εξημερώσει με αισθητό τρόπο τους αισθητούς ανθρώπους.
Αυτό το εξημερωτικό και αναγεννητικό έργο επιτυγχάνεται με τον τρόπο πού όρισε και παρέδωσε ό Χριστό; στους Αγίους Αποστόλους και συνεχίζεται να επιτυγχάνεται και να τελείται με τα Αγια Μυστήρια, με την ιδιαίτερη για τον καθένα Ιεροτελεστία,
Έφ' όσον στη γη πού ζούμε, με το πεπερασμένο μυαλό πού έχουμε, δεν μπορούμε να ερευνήσουμε όλη την Αλήθεια και τα Μυστήρια της πίστεως μας, δεχόμαστε την αποκάλυψη τους, (όχι παραπλανητικά και παράλογα, αλλά υπέρλογα) και εξαγιαζόμαστε υπερφυσικά μέσα από φυσικά υλικά στοιχεία και άκτιστες θειες ενέργειες πού απορρέουν από τα Μυστήρια της Εκκλησίας μας.
β. Ή έννοια και ή αναγκαιότητα των Μυστηρίων
Τα θεια Μυστήρια είναι θεοσύστατες τελετές της Εκκλησίας πού μεταδίδουν στα μέλη της με αισθητά σημεία, την αόρατη καθαρτική και αγιαστική Θεία Χάρη,
Όλα τα Μυστήρια μεταδίδουν τη μία Θεία Χάρη, το καθένα με ειδική τελετή και είναι αναγκαία για τη σωτηρία μας όχι όμως όλα. Υποχρεωτικά είναι τα Μυστήρια του Βαπτίσματος, του Χρίσματος, της Θείας Ευχαριστίας και της Μετανοίας - Έξομολογήσεως. Προαιρετικά είναι, της Ίερωσύνης, του Γάμου και του Εύχελαίου.
Οί θεοσύστατες αυτές τελετές ονομάστηκαν μυστήρια για δύο λόγους. Πρώτον διότι, κατά τον Ιερό Χρυσόστομο, «έτερα ορώμεν και έτερα πιστεύομεν» δηλ. ή Θεία Χάρη πού μεταδίδουν είναι πραγματική, αλλά αόρατη. Δεύτερον, διότι δεν επιτρεπόταν να τα παρακολουθούν οι άπιστοι ή οι ειδωλολάτρες, αλλά μόνον οι πιστοί. Δε δίδονται τα αγία Μυστήρια της πίστεως σε ανθρώπους πού ζουν βίο ασεβή ή μπορεί να τα καταπατήσουν (Ματθ. ζ', 6). και φυσικά τα ανωτέρω είναι τελείως διάφορα από τα αρχαία ειδωλολατρικά μυστήρια ή από τα «μυστήρια» πού υπάρχουν σε σύγχρονες θρησκείες ή αιρέσεις.
γ. Πότε είναι έγκυρα τα Μυστήρια
Για να είναι έγκυρο και «κανονικό» ένα Μυστήριο, σύμφωνα με την Αποστολική παράδοση, είναι αναγκαία, τα έξης στοιχεία:
(1) Ό «κανονικά» χειροτονημένος τελετουργός (Ιερέας ή Επίσκοπος).
(2) Τα αισθητά σημεία, δηλ. ή ύλη του Μυστηρίου, πού ποικίλλει ανάλογα με το Μυστήριο.
(3) Ή ειδική Ιερολογία, δηλ. τα ειδικά για το καθένα λόγια.
Το πρώτο από τα επτά Μυστήρια, το Μυστήριο των Μυστηρίων πού αποτελεί και το κέντρο της όλης Λατρείας , είναι το Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, ή Θεία Λειτουργία. Το Μυστήριο αυτό, στο όποιο τελείται θυσία εξιλαστήρια και ευχαριστήρια και μας προσφέρεται τροφή «ζωής αιωνίου», το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου, αναλύθηκε προηγουμένως και γι' αυτό θα αναφερθούμε στα υπόλοιπα Μυστήρια.
